TRADHISI PURNAMA SIDI ING KABUPATEN PONOROGO (TINTINGAN WUJUD, MAKNA, PIGUNA, LAN OWAH GINGSIR KABUDAYAN)

Abstract

Delta Meka Septianingrum, Dra. Sri Sulistiani, M.Pd.

Pendidikan Bahasa dan Sastra Daerah (Jawa)

Fakultas Bahasa dan Seni

Universitas Negeri Surabaya

deltameka@gmail.com

Abstrak

Tradhisi Purnama Sidi yaiku salah sawijine tradhisi kang ana ing Desa Sampung Kecamatan Sampung Kabupaten Ponorogo. Tradhisi iki ditindakake saben telung sasi sepisan lan luwih rame ing Sasi Sura. Underan panlitene, yaiku: (1) Kepriye mula bukane Tradhisi Purnama Sidi?; (2) Kepriye tatalaku Tradhisi Purnama Sidi?; (3) Apa wujud lan makna ubarampe kang digunakake sajrone Tradhisi Purnama Sidi?; (4) Apa piguna kang kinandhut sajrone Tradhisi Purnama Sidi?; lan (5) Kepriye wujud owah gingsire Tradhisi Purnama Sidi?. Ancase panliten, yaiku: (1) Ngandharake mula bukane Tradhisi Purnama Sidi; (2) Ngandharake tatalaku Tradhisi Purnama Sidi; (3) Ngandharake wujud lan makna ubarampe kang digunakake sajrone Tradhisi Purnama Sidi; (4) Ngandharake pigunane Tradhisi Purnama Sidi; lan (5) Ngandharake wujud owah gingsireTradhisi Purnama Sidi. Paedah kang bisa dijupuk saka panliten iki yaiku, paedah kang asipat teoritis supaya bisa migunani tumrap pangrembakane teori wujud, makna, piguna lan owah gingsir kabudayan, lan asipat praktis supaya nambahi kawruh anyar, sarana referensi pariwisata lan sarana nguri-uri kabudayan Jawa.

Lelandhesan tintingane yaiku konsep folklor, konsep tradhisi, konsep makna lan simbol semiotik Pierce, konsep fungsi Merton, lan konsep owah gingsir kabudayan Koentjaraningrat. Panliten iki nggunakake metodhe dheskriptif kualitatif. Tata cara kanggo panliten kanthi nggoleki sumber dhata, observasi, lan wawancara karo informan. Asil panliten iki, yaiku: (1) Tradhisi Purnama Sidi yaiku sawijine tradhisi kang nggambarake ritual ngisep cahya rembulan purnama saengga ndadekake pasuryane pawongan cumlorot lan bisa awet nom; (2) Tradhisi Purnama Sidi katindakake saben telung sasi sepisan; (3) Tradhisi Purnama Sidi nggunakake ubarampe kang nduweni makna tartamtu, ing antarane: tumpeng lingga yoni, kembang pitung werna, kembang telon, bubur beras abang lan bubur putih, jenang sengkala, bubur Sura, lan piranti oncor; (4) Piguna manifest tradhisi iki minangka wujud sukur, njaga asil budaya, hiburan kanggo warga, kapitayan anane roh, lan liya-liyane, dene piguna laten ing antarane anane rasa kurang aman; (5) Wujud owah gingsir ana ing perangan ubarampe kang digunakake lan wujud tatalakune.